شهر اقماری به شهرهای کوچکی که در اطراف شهرهای بزرگ، با هدفهای گوناگون از جمله تمرکز زدایی احداث و یا گسترش مییابد، شهر اقماری میگویند. این نوع از شهرها حتما شهر تازه تاسیس نیستند و ممکن است حتی قدیمیتر از کلانشهرها باشند مانند: کرج و شهر ری که شهر ری از پایتخت قدیمیتر و کهنتر است.
نکته جالب توجه در مورد شهرهای اقماری این است که تقریبا در اکثر نقاط جهان وجود دارد. بزرگترین شهر اقماری در دنیا، یوکوهاما در ژاپن است که در حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد. این شهر دارای سیستم ریلی گسترده با دو خط و ۴۲ ایستگاه است. یوکاهاما پس از توکیو دومین شهر بزرگ ژاپن است که بسیاری از گردشگران پس از بازدید از توکیو و کیوتو به این شهر برای تفریح و گردش مراجعه میکنند.
اتصال شهرهای اقماری تهران به پروژه شبکه ریلی از جمله تصمیماتی است که در سال ۱۳۹۱ و در راستای کاهش ترافیک، حمل و نقل و تردد آسان و کم هزینه میان شهرها و همچنین گسترش شبکه ریلی و مترو تهران اتخاذ شد.
تاکنون شهرهایی مانند: کرج، شهر ری و پرند با ساخت و احداث خطوط مترو به پایتخت متصل شدند و شهرهایی مانند: پاکدشت، اسلامشهر و ورامین در دستور کار و دست احداث هستند.
البته لازم به ذکر است که ساخت و احداث متروی شهر پرند به تهران، نخستین بار در سال ۱۳۸۴ توسط وزارت راه و شهرسازی آغاز شد.
این ایستگاه در جهت حمل و نقل مردم شهر پرند به تهران که روزانه از تردد بسیار بالایی برخوردار است طرح ریزی شد. با توجه به آمارهای منتشر شده روزانه جمعیتی بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر در مسیر میان شهر پرند و تهران جابهجا میشوند.
ورامین از جمله شهرهای جنوبشرقی استان تهران است که براساس جدیدترین اخبار دارای مترو شهری و خطوط ریلی متصل به پایتخت میشود. مترو ورامین همانند مترو پرند از جمله متروهای اقماری نقشه مترو خواهد بود که هماکنون در دست احداث بوده و پس از افتتاح مترو پرند در دستور کار گرفته است.
علاوه بر توسعه و ساخت خطوط مترو جدید در میان شهرهای مختلف توسعه راه آهن تهران و افزایش واگنها و لوکوموتیوها نیز از جمله برنامههای تعریف شده در دستور کار شهرداری تهران خواهد بود. با ساخت مترو شهرهای اطراف تهران نقشه مترو در حاشیه شهر و اطراف پایتخت گسترش پیدا کرده و تردد و جابه جایی بیشتری را در بر میگیرد.
حناچی شهردار تهران در طی اشاره به لزوم اتصال حمل و نقل ریلی به شهرهای اقماری تهران، بیان کرد که با اتصال مترو به شهرهای اطراف پایتخت تهران علاوه بر کاستن حجم ترافیک این شهرها، زیست پذیر بودن این شهرها را افزایش میدهیم.
همین امر از تمرکز جمعیت در تهران، ترافیک لجام گسیخته و کمبود منابع رفاهی و خذماتی برای ازدحام جمعیت جلوگیری میکند. براساس این تصمیمات و برنامهریزیها چهار خط از ۱۲ مسیر ریلی پیشبینی شده در طرح جامع حمل و نقل ریلی شهر تهران بهصورت متروی اکسپرس به شهرهای اقماری پایتخت وصل خواهد شد.